Μπορεί μια αγκαλιά να «βλάψει» ένα παιδί; Κι, όμως, αυτή η τρυφερή πράξη αγάπης μπορεί να αποβεί μοιραία όταν δεν τηρούνται οι βασικοί κανόνες του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.) για την ασφαλή μεταφορά μωρών και ανηλίκων με το αυτοκίνητο. Οι γονείς που αντικαθιστούν τα ειδικά παιδικά καθίσματα με την... αγκαλιά τους θέτουν σε εξαιρετικά τεράστιο κίνδυνο τις ζωές των λιλιπούτειων στην περίπτωση τροχαίου ατυχήματος.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος αυτής της εγκληματικής απερισκεψίας από την πλευρά του οδηγού-κηδεμόνα, αρκεί να αναλογιστεί κάποιος ότι το βάρος των επιβατών, αλλάζει εκθετικά ανάλογα με την ταχύτητα της σύγκρουσης. Όταν, δηλαδή, ένα όχημα κινείται με ταχύτητα 50 χιλιομέτρων την ώρα, το βάρος του οδηγού γίνεται έως και 40 φορές μεγαλύτερο. Κατά συνέπεια, ένα παιδί βάρους 15 κιλών μέσα σε όχημα που κινείται με την προαναφερθείσα ταχύτητα θα δεχθεί στην περίπτωση ατυχήματος δύναμη σύγκρουσης περίπου 600 κιλών!
Τι προβλέπει η ελληνική νομοθεσία
Ο Κ.Ο.Κ. στο θέμα της χρήσης των παιδικών καθισμάτων είναι διαφωτιστικός: «Για τη μεταφορά παιδιών ηλικίας μικρότερης των 12 ετών με αυτοκίνητο, είναι υποχρεωτική η χρήση ειδικών μέσων συγκράτησης και προστασίας όπως καθισμάτων, ζωνών ασφαλείας κ.λπ. Το πρόστιμο είναι 83 ευρώ εως 350 ευρω», ενώ σε άλλο άρθρο αναφέρεται: «Απαγορεύεται η κατάληψη θέσης παραπλεύρως του οδηγού από παιδιά ηλικίας μικρότερης των 12 ετών, εφόσον δε συγκρατούνται με εγκεκριμένο σύστημα συγκράτησης κατάλληλο για την ηλικία, το ύψος και το βάρος τους». Η υποχρεωτική χρήση των παιδικών καθισμάτων στο πίσω μέρος της καμπίνας του αυτοκινήτου, όμως, θα πρέπει να συνοδεύεται πάντα και από την επίβλεψη ενός γονιού, ο οποίος θα πρέπει να είναι και αυτός δεμένος με ζώνη ασφαλείας.
Στην περίπτωση που οι ανήλικοι επιβάτες πρέπει να αποχωριστούν τα ειδικά καθίσματα, λόγω ηλικίας, τότε θα πρέπει να δένονται πάντα με ζώνη ασφαλείας στο πίσω κάθισμα και ποτέ στο κάθισμα του συνοδηγού, τουλάχιστον έως την ηλικία των 12 ετών, όπως προβλέπει σχετικά ο Κ.Ο.Κ. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά από 5 ετών, έως και 25 κιλά, πρέπει να τοποθετούνται σε κάθισμα που βλέπει προς τα εμπρός, ενώ τα μεγαλύτερα σε ηλικία, μεταξύ 6 έως 13 ετών και από 22 μέχρι 36 κιλά, πρέπει να τοποθετούνται σε ανυψωτικό κάθισμα. Επιπλέον, τα παιδιά ύψους 135 έως 150 εκατοστών, επιτρέπεται να συγκρατούνται από ζώνη ασφαλείας για ενήλικους, αλλά είναι υποχρεωτικό να κάθονται σε κάποιο από τα πίσω καθίσματα του αυτοκινήτου.
Προδιαγραφές των παιδικών καθισμάτων
Τα αξιόπιστα παιδικά καθίσματα πρέπει να φέρουν τη σήμανση «ECE R44/03» ή μεταγενέστερη αυτής, να αναγράφουν τα όρια βάρους και ηλικίας του παιδιού, καθώς και την ένδειξη συμβατότητας για όλα τα οχήματα «UNIVERSΑL». Ωστόσο, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι παιδικών καθισμάτων και οι τρόποι με τους οποίους χρησιμοποιούνται, αλλάζουν κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης ενός παιδιού. Γι’ αυτόν το λόγο πρέπει να επιλέγονται με προσοχή από τους γονείς, οι οποίοι και θα πρέπει να συμβουλεύονται μόνο εξειδικευμένα καταστήματα πώλησης τέτοιων καθιστικών συστημάτων ασφαλείας.
Σε γενικές γραμμές στην αγορά υπάρχουν ειδικά παιδικά καθίσματα που καλύπτουν μία από τις παρακάτω ομάδες, βάσει του βάρους του παιδιού: Την «ομάδα 0» για παιδιά που ζυγίζουν κάτω των 10 κιλών, την «ομάδα 0+» για παιδιά που ζυγίζουν κάτω των 13 κιλών, την «ομάδα Ι» για παιδιά που ζυγίζουν από 9 έως 18 κιλά, την «ομάδα II» για παιδιά που ζυγίζουν από 15 έως 25 κιλά και την «ομάδα III» για παιδιά που ζυγίζουν από 22 έως 36 κιλά. Αυτές διακρίνονται σε δύο κλάσεις. Σε αυτήν του ολοκληρωμένου τύπου και σε εκείνη του μη ολοκληρωμένου τύπου, στην οποία συγκαταλέγονται τα ανυψωτικά καθίσματα. Οι ομάδες αυτές με την αντίστοιχη κλάση, θα πρέπει να αναγράφονται πάνω στο παιδικό κάθισμα.
Πώς τοποθετείται ένα παιδικό κάθισμα
Σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια των μικρών επιβατών παίζει φυσικά η σωστή τοποθέτηση του παιδικού καθίσματος στο όχημα. Υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι συγκράτησης του παιδικού καθίσματος εντός του οχήματος. Ο πρώτος είναι μόνο με τη ζώνη ασφαλείας του οχήματος, ο δεύτερος με υποδοχείς «ISΟfix», χωρίς τη χρήση ζώνης ασφαλείας και ο τρίτος με σημεία αγκύρωσης (tethers) και τη ζώνη ασφαλείας. Ειδικότερα στην Ευρώπη, ο δεύτερος τρόπος τοποθέτησης του παιδικού καθίσματος με υποδοχείς ISΟfix υπάρχει από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Σύμφωνα, μάλιστα, με τη νομοθεσία που ρυθμίζει την παραγωγή των αυτοκινήτων, από τον Ιανουάριο του 2011 όλα τα νέα οχήματα πρέπει να έχουν τα άγκιστρα ISΟfix στο πίσω κάθισμα. Το πλεονέκτημα αυτού του τρόπου τοποθέτησης του καθίσματος είναι ότι δεν απαιτείται η χρήση της ζώνης ασφαλείας.
Τι είναι το ISOfix
Οι υποδοχείς ISOfix είναι δύο μεταλλικά σημεία που βρίσκονται στις δύο πίσω θέσεις της καμπίνας του αυτοκινήτου και πιο συγκεκριμένα στη σχισμή ανάμεσα στην πλάτη και το οριζόντιο μέρος του καθίσματος. Στα καινούρια αυτοκίνητα υπάρχουν σημάνσεις που καθιστούν αυτούς τους μεταλλικούς υποδοχείς ευδιάκριτους. Από τις αρχές του 2006 και μετά, τα περισσότερα αυτοκίνητα είναι εξοπλισμένα με υποδοχείς ISOfix.
Ο λόγος που αναπτύχθηκε το πρότυπο αυτό βασίζεται σε έρευνες που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, τα αποτελέσματα των οποίων φανέρωσαν ότι μόλις 3 στους 10 γονείς τοποθετούσαν σωστά το παιδικό κάθισμα στο αυτοκίνητο! Το σύστημα ISΟfix θεωρείται το πιο ασφαλές και απλό σύστημα για τη σωστή τοποθέτηση του παιδικού καθίσματος στο αυτοκίνητο, επειδή αυτό δεν στερεώνεται απλώς στο κάθισμα, αλλά γίνεται ένα με το αυτοκίνητο, μειώνοντας την περιστροφική κίνηση προς τα εμπρός σε περίπτωση μετωπικής σύγκρουσης.
Γι’ αυτόν το λόγο δεν είναι πλέον απαραίτητη η χρήση των ζωνών ασφαλείας του αυτοκινήτου, καθώς με αυτόν τον τρόπο το παιδικό κάθισμα συνδέεται απευθείας με τα σημεία σύνδεσης στο σασί του αυτοκινήτου με έναν απλό μηχανισμό τοποθέτησης και ασφάλισης. Ταυτόχρονα, ο κίνδυνος εσφαλμένης τοποθέτησης ελαχιστοποιείται, αφού ειδικοί δείκτες επιβεβαιώνουν τη σωστή τοποθέτηση του παιδικού καθίσματος, περιορίζοντας τυχόν λάθη, που συχνά γίνονται με τα παραδοσιακά συστήματα συγκράτησης. Νεότερες έρευνες, μάλιστα, δείχνουν ότι το ποσοστό σωστής τοποθέτησης των παιδικών καθισμάτων με ISOfix έχει ανέβει στο 96%.
H νέα ευρωπαϊκή οδηγία
Τέλος, στην Ε.Ε. βάσει της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας «i-SIZE / ECE R129», η οποία προβλέπει ότι η επιλογή του παιδικού καθίσματος θα γίνεται ανάλογα με το ύψος του παιδιού, θα απαιτείται τοποθέτηση του καθίσματος με μέτωπο προς τα πίσω, τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 15 μηνών, καθώς με αυτόν τον τρόπο έχει διαπιστωθεί ότι παρέχεται βελτιωμένη προστασία στις ισχυρότερες δυνάμεις πλάγιας και μετωπικής σύγκρουσης, καθώς και αποτελεσματικότερη προστασία του κεφαλιού και του αυχένα.